Poziom zanieczyszczenia powietrza z roku na rok rośnie, znacznie szybciej niż świadomość zagrożeń, jakie za nim idą. Smog w Polsce zabija podstępnie i w pierwszej kolejności atakuje osoby, które już wcześniej cierpiały z powodu przewlekłych schorzeń. Wpływ zanieczyszczenia powietrza na ludzi na pierwszy rzut oka jest mniej widoczny niż np. wypadki samochodowe, które pobudzają wyobraźnię. Aby ograniczyć ich liczbę, podejmowane są kolejne działania. Podobnie należy postępować w trakcie batalii o świeże powietrze. Niestety, te niezbędne kroki wciąż są odkładane w czasie. Zintensyfikowanie pracy na rzecz czystego powietrza przyniesie korzyści dla wszystkich, przede wszystkim podniesie komfort życia.[1]

 

 

W Łukowie do 2 lat kondycja jakości powietrza zajmuje się Łukowskie Stowarzyszenie Rozwoju. Po alarmach, jakie stowarzyszenie podniosło w ubiegłym roku w styczniu, kiedy pomiar jakości powietrza przekroczył o ponad 1000 % normy zapylenia do działań włączyło się Miasto Łuków zakupując jeden czujnik  (ul. Ks. M Bednarczyka) oraz przyjmując program niskiej emisji – wymiany pieców. Jednak działania te są niewystarczające  o czym świadczy chociażby styczeń tego roku.

 

Wtorek, 18 stycznia 2021 r. przyniósł kolejny niechlubny rekord zanieczyszczenia powietrza.

 

W Łukowie funkcjonuje 4 różne stacje kontroli powietrza, poza systemem GIOŚ (Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska: http://powietrze.gios.gov.pl), który nie ma tutaj swoich stacji pomiarowych L.  Są dwie stacje Airly[2]: ul. Chabrowa i Wyszyńskiego, stacja Syngeos[3] (przedszkole przy ul. Ks. dr. M.Bendarczyka) i stacja Luftdaten przy ul. Studzieńskiego.  

 

 

 

W godzinach wieczornych przy temperaturach sięgających -16 st. C stacja Syngeos przy przedszkolu na ul. Ks. M. Bednarczyka o godzinie 19.30 zanotowała zanieczyszczenie pyłami 2.5 PM na poziomie 2141 % (dane  podane przez aplikację Kanarek[4]). W zakresie pyłów 10 PM  zanieczyszczenie to osiągnęło swoje apogeum na poziomie 1051 %.

 

Przy ul. Wyszyńskiego stacja pomiarowa Airly zanotowała zanieczyszczenie na poziomie 1092 % 2.5 PM   i 960 % pyłami 10 PM.

 

Stacja pomiarowa przy ul. Chabrowej zanotowała o godzinie 22  zanieczyszczenie na poziomie 1280 % zanieczyszczeń pyłami 2.5 PM i 1184 % pyłami 10 PM

 

Stacja Luftdaten (aplikacja Kanarek) przy ul. M. Studzieńskiego o 16.13 zanotowała

 

Nie mamy niestety danych o tendencji dobowej, więc nie wiemy, czy i jak jakość powietrza zagraża życiu mieszkańców.  Stacje te podaja dane na daną chwilę i pokazują pewna tendencję pogarszania się jakości powietrza w zimie na obszarze Łukowa. Wystarczy nistet wyjść na tzw. „świeże powietrze”,  aby wiedzieć o co chodzi.

 

Wszystkie stacje pomiarowe badają stopień zapylenia powietrza.

 

Jakie dane badamy?

 

Pyły PM2.5 – najbardziej szkodliwe zanieczyszczenie

 

PM2.5 to aerozole atmosferyczne, których średnica nie jest większa niż 2.5 mikrometra. Tego rodzaju pył zawieszony jest uznawany za najgroźniejszy dla zdrowia człowieka. Wszystko dlatego, że pył jest bardzo drobny, a w takiej postaci może się przedostać bezpośrednio do krwiobiegu. To właśnie ten rodzaj pyłu zawieszonego jest odpowiedzialny za:

 

• nasilenie astmy
• osłabienie czynności płuc
• nowotwory płuc, gardła i krtani
• zaburzenia rytmu serca
• zapalenie naczyń krwionośnych
• miażdżycę
• niższą masą urodzeniową dziecka i problemy z oddychaniem, gdy było ono narażone na kontakt z pyłami w trakcie rozwoju płodowego
• nasilenie objawów chorób związanych z układem krwionośnym i oddechowym.

 

Pył zawieszony PM2.5 posiada odpowiednie normy, po których przekroczeniu ogłaszany jest alarm. W związku z tym wielu osobom wydaje się, że zwykłe powietrze jest od niego wolne, jednak to nieprawda. W Polsce za normę uważa się niestety stężenia dosyć wysokie, a w niektórych miejscach alarm nie jest zbytnio nagłaśniany, bądź też ogłaszany tak często, że niewielu ludzi się tym przejmuje. Na przykład w Krakowie rzadko można zauważyć osoby w maskach antysmogowych, chociaż powietrze jest naprawdę złej jakości. Warto dodać – dla jasności – że WHO ustaliło normę średniego dobowego stężenia pyłu zawieszonego PM2.5 na 25 mikrogramów na metr sześcienny, a roczna norma to 10 mikrogramów na metr sześcienny.

 

Pyły PM10 – szkodliwy pył zawieszony

 

PM10 to mieszanina zawieszonych w powietrzu cząsteczek, których średnica nie przekracza 10 mikrogramów. Jest szkodliwy z uwagi na zawartość takich elementów jak benzopireny, furany, dioksyny – jednym słowem, rakotwórcze metale ciężkie. Norma średniego, dobowego stężenia tego pyłu wynosi według WHO 50 mikrogramów na metr sześcienny, a roczna 20 mikrogramów na metr sześcienny. Warto jednak wiedzieć, że informację o przekroczonych normach ogłasza się, gdy dobowe stężenie PM10 wyniesie 200 mikrogramów na metr sześcienny – widać więc doskonale jak często wszyscy myślimy, że powietrze jest w porządku, podczas gdy jest ono bardzo zanieczyszczone, jednak nie został jeszcze osiągnięty poziom alarmowy.

 

PM10 to pył zawieszony, który przede wszystkim wpływa negatywnie na układ oddechowy. To właśnie on odpowiada za ataki kaszlu, świszczący oddech, pogorszenie się stanu osób z astmą czy za ostre, gwałtowne zapalenie oskrzeli. W sposób pośredni PM10 wpływa również negatywnie na resztę organizmu, między innymi zwiększając ryzyko zawału serca oraz wystąpienia udaru mózgu. Benzopiren jest również silnie rakotwórczy. Jak zatem widać, aerozole atmosferyczne tego typu są bardzo szkodliwe dla człowieka.

 

Problemem Łukowa jest brak stacji pomiarowych składu chemicznego powietrza. Nikt nie wie czym oddychamy.

 

Od 2 lat Łukowskie Stowarzyszenie Rozwoju (www.lukow.org.pl)   monitoruje i ostrzega , ale z niewielkim skutkiem. Miasto co prawda wdraża program niskiej emisji tj., wymianę pieców. Brak takich działań w gminach okalających miasto. Potrzebna jest współpraca lokalnych samorządów, aby mieszkańcom żyło się lepiej.

 

Co można zrobić?

 

Wg naszej oceny należy:

 

1) wymienić wszystkie piece w Łukowie i gminie Łuków, aby jakość powietrza mogła ulec poprawie. To jednak zależy od władz samorządowych miasta i gminy.

 

2) dywersyfikować źródła ogrzewania z naciskiem na gaz i ogrzewania elektryczne przy współudziale fotowoltaiki, aby to było opłacane. W maire możliwości będzie to opłacalne przy współudziale dotacje zewnętrznych

 

3) zapoczątkować badania jakość powietrza pod kątem składu chemicznego.

 

 

 

Że jakość powietrza ma znaczenie, wszyscy wiemy. Pytanie retoryczne: Co jest ważniejsze dla naszego zdrowia to po czym chodzimy, czy to czym oddychamy?

 

 

 

Gdzie łatwo znaleźć te informacje?

 

·         Strona Łukowskiego Stowarzyszenia rozwoju: www.lukow.org.pl – monitoring stacji Airly (ul. Chabrowa i Wyszyńskiego) plus linki do pozostałych stacji syngeos

 

·         Miasto Łukow na jednoastację pomiarowa przy przedszkolu na ul. Ks. dr. M. Bednarczyka (www.lukow.pl)

 

·         Aplikacja Kanarek tylko na telefon – pokazuje stację  Luftdaten przy ul. M. Studzieńskiego

 

Źródła opracowania:

 

Portal Syngeos (www.syngeos.pl); Portal Airly (https://airly.org/map/pl/);  https://pl.wikipedia.org/wiki/PM2,5; https://pl.wikipedia.org/wiki/PM10
Aplikacja Kanarek dostępna jest na telefony. Poszczególne aplikacje dostępne sa na telefon. Zachęcamy do pobierania.